2..aleksandr suikastı
Akşam yemeği için sofrayı son defa gözden geçiren saray teşrifatçısı kapıda görünmüş ve tam:
"Haşmetmeab!.." diye söze başladığı sırada
birden korkunç bir patlama duyulmuştu. Sarayın yemek salonu bu patlama sonunda çökmüş
11 askerin ölümüne 40 askerin de yaralanmasına yol açmıştı.
Bomba yemek salonuna gizlice yerleştirilmişti. Fakat
istenilen zamanda patlatılmamış
daha doğrusu
Rus Çarı II. Aleksandr bir yakınıyla konuşmaya daldığından biraz gecikmiş ve bu gecikme de onun hayatını kurtarmıştı.
Başsavcı'nın sıkı kovuşturması sonucu
suikastı Stefan Kalturin adındaki marangozun düzenlediği anlaşıldı. Marangoz
Çar'ın yemek masasının altına yirmi kilo patlayıcı madde yerleştirmiş ve II. Aleksandr8217;ın yemek salonuna geleceği sırada fitili ateşleyip kaçmıştı. Bu Çar'a yapılan ne ilk ne de son suikasttı.
Zincirleme suikastları doğuran olay
1876 yılında Petersburg'daki kışlık sarayın tam karşısındaki Piyer ve Pol kalesinde geçti. Bu tarihte kale siyasi mahk251;mlarla ağız ağıza dolmuştu. Bagolyubov adlı genç öğrenci de bu mahk251;mlardan biriydi. Genç
bir gün hücresine götürülürken
Petersburg Polis 350efi General Trepov'la karşılaşmıştı. Trepov
Bagolyubov'a şapkasını çıkartmasını söyledi. Fakat Bagolyubov bu emre uyacağı yerde
şapkasını başına daha da sıkı olarak geçirdi. Onun bu davranışına kızan Petersburg Polis 350efi
dayak cezasının kaldırılmış olmasına rağmen
öğrenciye yüz kamçı attırdı. Bu hem öteki suçluların
hem de serbest bulunan Çar aleyhtarlarının arasında büyük bir kızgınlık yarattı.
Bu kızgınlığı en çok duyanlardan biri de
Vera İvanovna Zasuliç adında bir kadındı. Bagolyubov'un öcünü almaya karar veren Zasuliç
bir gün Polis 350efi Trepov'un odasına bir iş bahanesiyle girmiş ve cebinden çıkardığı tabancayla onu kanlar içinde yere sermişti. Trepov'u ağır yaralayan Zasuliç
elinden tabancayı yere atarak polislerin gelip kendisini tutuklamalarını büyük bir soğukkanlılık içinde beklemişti.
Suikast
Çar aleyhtarı çevrelerde büyük şaşkınlık yarattı ama
asıl şaşkınlık Vera Zasuliç'in yargılanması sonucu mahkemeden beraat etmesiyle meydana geldi. Bu
beraat
Çarlık Hükümeti çevrelerini öfkeden çılgına döndürmüştü. Polisler
Vera Zasuliç'i mahkeme salonundan çıkarken yeniden tutuklamak istediler. Fakat kapıda bekleyen atlı bir araba kadını onların bulamayacağı güvenlikli bir yere kaçırdı. Vera bir anda Rusya'da acı çeken halkın kahramanı haline gelmişti
ülkede serbestçe dolaşması artık imk226;nsız hale geldiğinden İsviçre8217;ye kaçtı.
Vera'nın yargılandığı günlerde
Piyer ve Pol kalesinde bulunan 193 ihtil226;lcinin de duruşması vardı. Mahk251;mların arasında pek çok da kadın bulunmaktaydı. Bunlardan biri de beş yıldır yargılanmasını bekleyen ve daha sonraları "Devrim'in Büyükannesi" adı verilecek olan Kievli Katerin Breşkovskaya'ydı. Her zaman Breşkovskaya'nın yanında bulunan ve davranışlarından iyi bir aileden geldiği anlaşılan kızıl saçlı bir genç kız dikkatleri üzerine çekiyordu. Sofia Prevskaya adındaki bu kız
Petersburg Valisinin öz kızı ve Eğitim Bakanı'nın yeğeniydi. Babasının zalimliği genç kızı halkın yanına itmişti. Sofia Prevskaya birkaç yıl sonra serbest bırakılacak ve Çar II. Aleksandr'a sayısız ve başarısız suikastlardan birini düzenleyecekti.
Vera'nın beraat etmesinden sonra suikast olayları daha da artmış
bütün Rusya'ya yayılmıştı. 21 şubat 1879'da Prens Kropotkin öldürüldü. Yine aynı günlerde Petersburg'da General Mezentçev bir tedhişçi tarafından vuruldu. Suikastçı bir atla kaçmayı başardı. 23 mart 1879'da General Deretlen de başka bir tedhişçinin saldırısına uğradı.
Tedhişçiler hükümet ileri gelenlerinden sonra
kendilerine hedef olarak Çar II. Aleksandr'ı seçmişlerdi. 14 Nisan 1879 tarihinde Car'a ilk suikast yapıldı. Bir gezinti sırasında
Soloviev adındaki suikastçı
Çar'a beş el ateş ettiyse de tutturamadı ve yakalanarak idam edildi
ikinci suikast 1 Aralık 1879'da
o sıralarda serbest bırakılmış olan Sofia Prevskaya'nın başkanı bulunduğu bir grup tarafından Kırım'da Çar'ın geçeceği tren yoluna bomba konularak yapıldı. Bomba patlayınca birçok vagon devrilmiş fakat II. Aleksandr bir önceki trenle geçtiğinden bu suikast da sonuçsuz kalmıştı.
Suikastçıların inatla kendisini öldürmeye
çalıştıklarını en sonunda anlayabilen Çar
canını kurtarmak için bir Millet Meclisinin kurulmasını kabul etmek zorunda kaldı.
Halkın devlet işlerine karışmasını sağlayacak olan bu kararı Çar II. Aleksandr 1 Mart 1881'de imzalamıştı. Ertesi gün yayınlanarak halka yeni bir düzenin kurulduğu bildirilecekti. Fakat Çar çok geç kalmıştı. Bu kararı grandüklerine ve bakanlarına haber verdikten sonra askeri bir törene gitti.
Dönüşte
Katerina kanalının yanından geçerken. Çar'ın kapalı arabasına
onun aldığı karardan haberleri olmayan suikastçılar tarafından havluya sarılmış bir bomba atıldı. Patlayan bomba birkaç muhafızını öldürdü
kendisine bir şey olmadı. II. Aleksandr arabadan çıkarak
kanlar içinde yatan
muhafızlarının yanına gitmişti. Arabacısının:
"Durmayalım Çar Hazretleri! Tehlike henüz geçmedi
hemen saraya gidelim!.." demesine aldırmıyordu bile.
Birkaç saniye sonra
II. Aleksandr'ın ayakları dibinde patlayan ikinci bomba
arabacının ne kadar haklı olduğunu göstermişti!..
350imdiye kadar birçok suikasttan kurtulan II. Aleksandr
bu sefer ölüm derecesinde yaralanmıştı. Aceleyle saraya götürülüp çalışma odasındaki divana yatırıldığında gözleri kapanmıştı. Bir ayağı kopmuş
öteki de parçalanmıştı. Üç doktor başucunda ellerinden geleni yaptılar ama II. Aleksandr'ı ölümden döndüremediler. Bir saat kadar sonra doktorlar
yandaki odada bekleyen çember sakallı ve son derece iriyarı Veliaht III. Aleksandr'a babasının artık hayatta olmadığını bildiriyorlardı.